Ik val maar meteen met de deur in huis: ik vond dit boek echt waanzinnig. En tegelijkertijd merk ik dat ik het lastig vind om ervan op te schrijven waar het tegen werkt en wat het bevordert. Dat heb ik vaker wanneer ik van een autobiografisch verhaal een literair medicijntje maak. Misschien schrijf ik wel allemaal dingen op die de schrijver nou niet per se zo had bedacht of bedoeld. En tegelijkertijd is precies dát ook de kracht van literatuur. Dus hier gaan we. Of hier ga ik, bedoel ik eigenlijk.

Zoals Raoul de Jong zelf schrijft, is ‘Jaguarman’ geen boek ‘over wit of zwart of Nederland of Suriname, al speelden al die elementen een rol. Dit boek ging over ons.’ Klein uitstapje: toen ik ‘Het Hooge Nest’ van Roxane van Iperen las, kwam ik zoveel informatie tegen over onder andere de jodenvervolging in Nederland die ik nooit in het hoofdstuk ‘Tweede Wereldoorlog’ van mijn geschiedenisboek had zien staan noch in verhalen van mijn geschiedenisdocenten voorbij had horen komen. Deze ervaring had ik ook bij ‘Jaguarman’ en misschien bij dit verhaal zelfs nog sterker. Want hoeveel leren wij nu daadwerkelijk over het koloniale verleden van Nederland, de slavernij en de gruwelijke rol die Nederlanders daarin hebben gespeeld? En met daadwerkelijk bedoel ik: alle, écht alle kanten van het verhaal. ‘Jaguarman’ geeft een geluid aan de stemmen waar bij het vertellen van de geschiedenis zo vaak aan voorbij wordt gegaan. En alleen daarom vond ik dit boek al zo de moeite waard om te lezen (waarmee ik eigenlijk bedoel dat iedereen dit boek alleen al om die reden zou moeten lezen).

Naast deze confrontatie bevatte het boek ook veel inspirerende, soms zelfs spirituele, passages die mij zo blij of vol ontroering, maar vaker nog vol blije ontroering, achterlieten bij het omslaan van de bladzijde. ‘Jaguarman’ is een koesterboek. En dat is het.

Werkt tegen: het stelselmatig doorgeven van een onvolledige geschiedenis, het denken in ‘wij’ en ‘zij’, individualisme, het geloof in toeval, een stram lichaam en een onbuigzame (hokjes)geest.

Bevordert: denken in ‘wij’ en ‘ons’, het geloof dat iedereen mag zijn, de zoektocht naar het volledige verhaal, trouw blijven aan de kriebels in je eigen buik, vertrouwen op je eigen intuïtie, openstaan voor en luisteren naar de tekens van het leven, het gebruik van je eigen superkrachten, de wil om de wereld (nog) mooier te maken, dansen!